Dieta w SIBO- czy low FODMAP to zawsze dobre rozwiązanie ?
Wśród osób cierpiących na „SIBO” coraz liczniejszą grupę stanowią osoby młodsze, w tym dzieci i młodzi dorośli. Bardzo często, gdy trafiają do poradni dietetycznej są już przynajmniej po jednej próbie leczenia- bez satysfakcjonujących skutków. Objawy wracają – czasem po kilku miesiącach, a czasem nawet po kilku tygodniach. Co może być tego przyczyną? Jak postępować w takiej sytuacji i jak wygląda dieta w SIBO? Zapraszam do przeczytania artykułu.
Od początku: Czym jest SIBO ?
Mianem SIBO określa się zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, czyli występowaniem nadmiernej ilości bakterii w jelicie cienkim. Prowadzi to do wytwarzania zwiększonej ilości gazów, zmian w przepuszczalności bariery jelitowej, stanu zapalnego, aktywacji układu immunologicznego i w konsekwencji do wystąpienia szeregu objawów klinicznych.
Typowe i nietypowe objawy SIBO
Najczęściej wymieniane są objawy żołądkowo- jelitowe, takie jak: ból brzucha, nudności, wzdęcia, odbijanie, zwiększona ilość wydalanych gazów, zmieniony rytm wypróżnień (biegunki, zaparcia), objawy typowe dla refluksu żołądkowo-przełykowego.
Mikrobiota poza procesami trawienia pełni wiele różnych funkcji w organizmie, m.in. wpływa na metabolizm, odporność oraz na układ nerwowy. Z tego powodu SIBO może prowadzić również do objawów poza trawiennych. Najczęstsze to: osłabienie fizyczne i psychiczne, zaburzenia koncentracji i nastroju, bóle głowy, niedożywienie, utrata masy ciała, niedobory żywieniowe (witaminy B1, B3, B12), zmiany skórne, zmiany w strukturze wątroby oraz bóle stawów.
Przyczyny występowania SIBO
Organizm człowieka wyposażony jest w mechanizmy, które zapobiegają nadmiernej kolonizacji jelita cienkiego przez bakterie. Są to np: niskie pH żołądka, enzymy wydzielane przez trzustkę do jelit, szybka perystaltyka jelita cienkiego, specyficzna budowa anatomiczna (np. zastawka krętniczo-kątnicza pomiędzy jelitem cienkim i grubym). Problem pojawia się, gdy którykolwiek ze wspomnianych mechanizmów nie działa prawidłowo. Przyczyn tego zjawiska może być wiele. Np. operacje na układzie pokarmowym, leki stosowane przy leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy, refluksu przełyku (IPP). Zwiększone ryzyko wystąpienia SIBO występuje również w przypadku takich schorzeń jak: zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, twardzina układowa, marskość wątroby, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, zespół jelita drażliwego (IBS), nieswoiste zapalenie jelit (IBD), otyłość.
Konsekwencje SIBO
SIBO nie jest stanem zagrażającym życiu. Wpływa jednak na pogorszenie stanu zdrowia i znacząco obniża komfort codziennego życia. SIBO może prowadzić do wystąpienia zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, niedoborów witamin (wit. A, D, E, B12), hipoproteinemii, niedokrwistości i utraty masy ciała.
Diagnostyka SIBO
Diagnostyka SIBO polega na wykonaniu testu oddechowego, który umożliwia pomiar gazów (metanu oraz wodoru) w wydychanym powietrzu. Powstałe gazy są wynikiem fermentacji prowadzonej przez bakterie jelitowe. Pacjentowi podaje się roztwór laktulozy lub glukozy, a następnie co 20 minut (przez 3h) dokonuje się pomiarów wydychanego powietrza. Test uznaje się za pozytywny, gdy poziom wodoru w ciągu 90 minut wzrasta powyżej 20 ppm w stosunku do wartości początkowej lub gdy poziom metanu wynosi powyżej 10 ppm w ciągu 2 h od rozpoczęcia badania.
Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do badania. Polega ono na unikaniu przyjmowania antybiotyków (miesiąc przed badaniem), leków przyspieszających perystaltykę jelit, przeczyszczających (na tydzień przed badaniem). Dieta w dniu poprzedzającym badanie nie powinna obfitować w węglowodany złożone. Należy unikać alkoholu, palenia tytoniu, obowiązuje całkowity post na 8-12 godzin przed badaniem. Mycie zębów i płukanie gardła bezpośrednio przed badaniem również może wpływać na zmiany w fermentacji laktulozy.
Leczenie
Leczenie SIBO ma charakter kompleksowy. Składa się na nie: leczenie choroby podstawowej lub usunięcie wady anatomicznej, antybiotykoterapia (najczęściej rifaksymina) oraz odpowiednio dobrane zalecenia dietetyczne.
Istnieje grupa pacjentów, u której objawy nie ustępują po antybiotykoterapii (około 40%). Może być to spowodowane np. dodatkowo występującą nietolerancją pokarmową – np. nietolerancja laktozy. W przypadku pacjenta z współistniejącym SIBO i nietolerancją laktozy antybiotyki przyniosą tylko częściowe ustąpienie objawów. Konieczna będzie dodatkowo eliminacja lub ograniczenie laktozy w diecie.
Dieta w SIBO
Jeśli cierpisz na SIBO i potrzebujesz wsparcia dietetycznego w tym zakresie – zapraszam do podjęcia współpracy -> SKLEP
Nie ma jednej określonej diety przy występowaniu SIBO, która wywierałaby efekt leczniczy (potwierdzony rzetelnymi badaniami naukowymi). Sposób odżywiania ma duże znaczenie w przypadku kontroli i eliminacji objawów towarzyszących (zaparcia, biegunki, wzdęcia). Dobrze zbilansowana dieta zmniejsza ryzyko powikłań takich jak: zaburzenia wchłaniania, niedobory witamin (wit. A, D, E, B12), hipoproteinemia, niedokrwistość i utrata masy ciała. Mądra eliminacja spożywanych produktów spożywczych i stopniowe rozszerzanie diety zależne jest od rodzaju objawów, powikłań i stanu klinicznego pacjenta. Z powyższych względów nie da się określić jednego słusznego schematu postępowania przy SIBO. Zwykle jest to proces.
Sposób odżywiania jest również jednym z podstawowych czynników mających wpływ na skład, różnorodność oraz stabilność mikroflory jelit. Jako czynniki wspierające rozwój prawidłowej mikroflory jelit najczęściej wymienia się: dietę bogatą w błonnik pokarmowy, polifenole, produkty roślinne, a jednocześnie ubogą w tłuszcz i cholinę. Do zwiększonego ryzyka wystąpienia dysbiozy jelit prowadzi dieta uboga w błonnik oraz bogata w kwasy tłuszczowe z grupy n-6.
low FODMAP
Jedną z najczęściej opisywanych w Internecie diet w SIBO jest dieta low-FODMAP polegająca na eliminacji szybko fermentujących węglowodanów, które mogą wywoływać dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Dieta low-FODMAP jest skuteczna (potwierdzone badaniami naukowymi) u pacjentów cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS), który może współwystępować z SIBO. Brakuje jednak badań naukowych potwierdzających jej działanie u pacjentów z SIBO. Z tego względu nie ma uzasadnienia rutynowego wprowadzania diety low-FODMAP u każdego. Może ona wpłynąć korzystnie na zniesienie objawów w grupie osób wykazujących nietolerancję węglowodanów łatwo fermentujących, a nie u wszystkich cierpiących na SIBO. Ponadto low-FODMAP jest dietą złożoną, wieloetapową i dość trudną do wprowadzenia ze względu na liczne eliminacje grup spożywczych, dlatego poleca się wprowadzanie jej pod opieką specjalisty. W przypadku braku poprawy należy odstąpić od jej kontynuowania.
Jeśli cierpisz na SIBO i potrzebujesz wsparcia dietetycznego w tym zakresie – zapraszam do podjęcia współpracy -> SKLEP
Wnioski są jednoznacze
SIBO ma wiele przyczyn, stąd leczenie i dieta w SIBO może przyjmować różne formy- indywidualne. Podstawą jest jak zwykle- dobra diagnostyka, wywiad i dostosowany indywidualnie do osoby program leczenia i dietoterapii.
